Soát xét báo cáo tài chính là gì? Điều mà doanh nghiệp cần biết năm 2025

Soát xét báo cáo tài chính là một bước quan trọng giúp doanh nghiệp đảm bảo tính minh bạch, tuân thủ pháp luật và giảm thiểu rủi ro trong hoạt động tài chính. Không chỉ dành riêng cho các công ty lớn, việc soát xét báo cáo tài chính ngày càng cần thiết với cả doanh nghiệp nhỏ và vừa, đặc biệt trong bối cảnh thị trường cạnh tranh và yêu cầu quản trị ngày càng cao.

Vậy soát xét báo cáo tài chính là gì, có bắt buộc không, gồm những nội dung nào và cần lưu ý điều gì? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Soát xét báo cáo tài chính là gì?

Soát xét báo cáo tài chính là quá trình kiểm tra, rà soát và đưa ra nhận định mang tính bảo đảm hợp lý về tính trung thực, hợp lý của báo cáo tài chính theo chuẩn mực kế toán và quy định pháp luật hiện hành. Khác với kiểm toán, soát xét không đi sâu kiểm tra từng nghiệp vụ mà chủ yếu đánh giá tổng thể dựa trên các thủ tục phân tích và trao đổi.

Mục đích và giá trị của việc soát xét báo cáo tài chính

Dưới đây là những lợi ích thiết thực khi doanh nghiệp thực hiện soát xét báo cáo tài chính:

1. Phát hiện sai sót và gian lận

Giúp phát hiện kịp thời các lỗi trong ghi nhận kế toán, các khoản mục bị phân loại sai, hoặc các dấu hiệu gian lận tiềm ẩn, từ đó điều chỉnh sớm và tránh rủi ro pháp lý.

2. Hiểu rõ tình hình tài chính và kết quả kinh doanh

Thông qua việc soát xét, doanh nghiệp có cái nhìn thực tế về hiệu quả hoạt động, các khoản nợ, tài sản, dòng tiền,… Từ đó, ban lãnh đạo dễ dàng đưa ra các quyết định chiến lược phù hợp.

3. Chuẩn bị tốt cho các cuộc thanh kiểm tra

Nếu doanh nghiệp sắp bị kiểm tra thuế hoặc kiểm toán nội bộ, việc soát xét báo cáo tài chính trước giúp đảm bảo số liệu chính xác, tránh các khoản truy thu hoặc xử phạt không đáng có.

4. Gia tăng độ tin cậy khi gọi vốn hoặc hợp tác

Đối với doanh nghiệp đang tìm kiếm nhà đầu tư, vay vốn ngân hàng hoặc đấu thầu, việc có báo cáo tài chính được soát xét giúp tăng độ tin cậy và minh bạch trong mắt đối tác.

Báo cáo soát xét báo cáo tài chính gồm những nội dung gì?

Dưới đây là các thành phần chính trong một báo cáo soát xét theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam (VSA 910):

1.Tiêu đề báo cáo

2.Người nhận báo cáo (thường là Hội đồng quản trị hoặc Ban giám đốc)

3.Giới thiệu về báo cáo tài chính (tên doanh nghiệp, phạm vi báo cáo, ngày lập)

4.Trách nhiệm của Ban Giám đốc trong việc lập báo cáo

5.Trách nhiệm của kiểm toán viên/đơn vị kiểm toán khi thực hiện soát xét

6.Phạm vi công việc (mô tả ngắn gọn phương pháp và giới hạn của soát xét)

7.Kết luận của kiểm toán viên

8.Cơ sở pháp lý sử dụng để lập báo cáo (chuẩn mực kế toán, quy định hiện hành)

9.Ghi chú các vấn đề cần lưu ý (nếu có)

10.Tên và địa chỉ công ty kiểm toán

11.Chữ ký của kiểm toán viên

12.Tên kiểm toán viên phụ trách

13.Ngày lập báo cáo

14.Đóng dấu của công ty kiểm toán

Quy trình soát xét báo cáo tài chính gồm những bước nào?

Thông thường, quy trình soát xét được thực hiện theo các bước sau:

Bước	Mô tả
1	Thu thập thông tin và hồ sơ kế toán của doanh nghiệp
2	Thực hiện thủ tục phân tích và đánh giá số liệu bất thường
3	Phỏng vấn và trao đổi với bộ phận kế toán, quản lý
4	Đối chiếu với các quy định kế toán hiện hành
5	Lập báo cáo và đưa ra kết luận về mức độ hợp lý của số liệu tài chính

Khi nào nên thực hiện soát xét báo cáo tài chính?

Dưới đây là một số thời điểm quan trọng mà doanh nghiệp nên cân nhắc thực hiện:

• Trước kỳ quyết toán thuế cuối năm

• Trước khi huy động vốn hoặc kêu gọi đầu tư

• Khi chuẩn bị cho kỳ kiểm toán hoặc thanh tra

• Sau khi có thay đổi lớn trong bộ máy kế toán hoặc phần mềm kế toán

Soát xét báo cáo tài chính có bắt buộc không?

Việc soát xét báo cáo tài chính không bắt buộc với tất cả doanh nghiệp, nhưng là quy trình rất nên thực hiện, đặc biệt đối với:

• Công ty cổ phần chưa niêm yết nhưng đang gọi vốn

• Doanh nghiệp có doanh thu lớn hoặc hoạt động đa ngành

• Doanh nghiệp vừa trải qua thay đổi nhân sự kế toán, tài chính

• Doanh nghiệp đang sử dụng nhiều khoản vay và cần báo cáo tín nhiệm với ngân hàng

Kết luận

Soát xét báo cáo tài chính không chỉ là công cụ giúp doanh nghiệp “đối phó” với kiểm toán hay thuế, mà còn là phương pháp quản trị tài chính hiệu quả, giúp phát hiện vấn đề sớm, đảm bảo sự minh bạch và xây dựng niềm tin với đối tác, ngân hàng, nhà đầu tư.

Nếu bạn đang băn khoăn về tình trạng tài chính của doanh nghiệp mình, hãy xem xét việc thực hiện soát xét định kỳ để kiểm soát rủi ro và củng cố nền tảng phát triển bền vững.

Bài viết cùng chủ đề