Kế toán thuế là gì? 5 điều quan trọng mà kế toán thuế cần phải biết

Kế toán thuế là gì? Bài viết giải thích chi tiết khái niệm kế toán thuế và tầm quan trọng trong doanh nghiệp. Tìm hiểu kế toán thuế cần học những gì trong năm 2025, bao gồm công việc đầu năm, hàng ngày, hàng tháng, hàng quý và cuối năm. Hướng dẫn cách làm kế toán thuế đúng pháp luật, cập nhật thông tư và luật mới nhất, giúp doanh nghiệp tránh rủi ro và tối ưu nghĩa vụ thuế.

1.Tổng quan kế toán thuế

1.1 Kế toán thuế là gì?

Kế toán thuế là bộ phận trong doanh nghiệp chịu trách nhiệm thực hiện các nghĩa vụ thuế với Nhà nước, bao gồm việc tính toán, kê khai, nộp thuế và lập báo cáo tài chính – thuế.

Mọi doanh nghiệp, hộ kinh doanh đều phải có người phụ trách kế toán thuế nhằm:

• Đảm bảo doanh nghiệp tuân thủ pháp luật về thuế.
• Giúp Nhà nước quản lý nguồn thu ngân sách và hoạt động kinh doanh trên thị trường.
• Hạn chế rủi ro bị truy thu thuế, xử phạt hành chính hoặc thanh tra thuế.

Có thể nói, kế toán thuế vừa là “người gác cổng tài chính” cho doanh nghiệp, vừa là “cầu nối” với cơ quan thuế.

1.2 Vai trò của kế toán thuế trong doanh nghiệp

• Kế toán thuế cung cấp số liệu tài chính chính xác, giúp doanh nghiệp nắm rõ tình hình kinh doanh và đưa ra quyết định quản trị hiệu quả.
• Là cầu nối giữa doanh nghiệp và cơ quan Nhà nước, đảm bảo các báo cáo thuế được lập đầy đủ, minh bạch theo Luật Quản lý Thuế 2019 và Thông tư 80/2021/TT-BTC.
• Đảm bảo nộp thuế đúng hạn, tránh các khoản phạt và lãi suất chậm nộp, giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật.
• Tư vấn chiến lược thuế hợp pháp, tối ưu nghĩa vụ thuế, giảm chi phí nhưng vẫn đảm bảo tuân thủ quy định.
• Cập nhật liên tục các thông tư, nghị định, chính sách thuế mới nhất, giúp doanh nghiệp kịp thời điều chỉnh và tận dụng ưu đãi từ Nhà nước.
• Góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của doanh nghiệp và hỗ trợ Nhà nước hoạch định chính sách kinh tế hiệu quả.

Vai trò của kế toán thuế trong doanh nghiệp

2. Kế toán thuế làm những gì? Công việc kế toán thuế theo từng giai đoạn

Các công việc của kế toán thuế được chia ra theo các loại sau đây:

+ Công việc đầu năm cần phải làm

+ Công việc phải làm hàng ngày

+ Công việc hàng tháng; công việc hàng quý

+ Công việc cuối năm cần phải làm

Công việc kế toán thuế theo từng giai đoạn

2.1 Công việc kế toán thuế đầu năm

Đầu năm là giai đoạn quan trọng để kế toán thuế thiết lập nền tảng pháp lý và tài chính cho doanh nghiệp. Các công việc chính của kế toán, bao gồm:

+ Kê khai và nộp thuế môn bài: Đây là loại thuế bắt buộc đối với doanh nghiệp mới thành lập. Kế toán thuế cần kê khai và nộp muộn nhất ngày 31/01 để tránh bị xử phạt.

+ Nộp tờ khai thuế GTGT và TNCN: Thực hiện kê khai cho tháng 12 hoặc quý IV năm trước, đảm bảo số liệu hóa đơn đầu ra – đầu vào chính xác.

+ Nộp tờ khai thuế TNDN tạm tính: Dùng để dự trù nghĩa vụ thuế TNDN cuối năm, tránh phát sinh nộp bổ sung.

+ Báo cáo tình hình sử dụng hóa đơn: Ghi nhận số hóa đơn đã sử dụng, hóa đơn bị hủy hoặc sai sót, giúp cơ quan thuế theo dõi và kiểm soát hợp pháp hóa đơn doanh nghiệp.

2.2 Công việc kế toán thuế hàng ngày

Hàng ngày, kế toán thuế chịu trách nhiệm quản lý, xử lý và hạch toán tất cả các chứng từ, hóa đơn phát sinh để đảm bảo doanh nghiệp hoạt động đúng pháp luật và minh bạch về thuế. Những công việc chính bao gồm:

+ Thu thập hóa đơn đầu ra và đầu vào từ các giao dịch phát sinh, đảm bảo đầy đủ thông tin.

+ Kiểm tra tính hợp lệ, hợp pháp của hóa đơn để tránh sai sót, nhầm lẫn hoặc rủi ro bị truy thu thuế.

+ Nộp các loại thuế phát sinh đúng hạn, tránh bị phạt chậm nộp hoặc lãi suất phát sinh.

+ Hạch toán nghiệp vụ ngân hàng: theo dõi tiền vào, tiền ra để phản ánh chính xác dòng tiền doanh nghiệp.

+ Hạch toán các nghiệp vụ quỹ: quản lý phiếu chi, phiếu thu và ghi nhận vào sổ sách kế toán đầy đủ.

+ Sắp xếp và lưu trữ chứng từ, hóa đơn khoa học, dễ dàng tra cứu khi cần phục vụ kiểm toán hoặc đối chiếu số liệu.

2.3 Công việc kế toán thuế hàng tháng

Hàng tháng, kế toán thuế cần thực hiện các công việc quan trọng để đảm bảo nghĩa vụ thuế được tuân thủ đầy đủ và số liệu kế toán chính xác:

+ Lập tờ khai thuế giá trị gia tăng (GTGT): Áp dụng với doanh nghiệp kê khai theo tháng và có doanh thu từ 50 tỷ đồng trở lên.

+ Lập tờ khai thuế thu nhập cá nhân (TNCN): Khi phát sinh số thuế TNCN từ 50 triệu VNĐ trở lên.

+ Lập tờ khai cho các loại thuế khác (nếu doanh nghiệp có phát sinh thêm các loại thuế khác).

+ Báo cáo tình hình sử dụng hóa đơn hàng tháng: Đặc biệt cần thiết với doanh nghiệp thành lập dưới 12 tháng để theo dõi và quản lý hóa đơn.

+ Thực hiện bút toán phân bổ dụng cụ, công cụ và trích khấu hao tài sản cố định: Đảm bảo phản ánh đúng chi phí và giá trị tài sản.

+ Cân đối các chỉ tiêu trên bảng cân đối kế toán và lập phương án xử lý kịp thời, tránh dồn việc vào cuối năm gây áp lực quyết toán.

2.4 Công việc kế toán thuế hàng quý

Hàng quý, kế toán thuế thực hiện các báo cáo quan trọng nhằm đảm bảo doanh nghiệp tuân thủ đầy đủ nghĩa vụ thuế và cập nhật tình hình sử dụng hóa đơn:

+ Lập tờ khai thuế GTGT: Áp dụng cho doanh nghiệp mới thành lập hoặc có doanh thu dưới 50 tỷ VNĐ theo quý.

+ Lập tờ khai thuế thu nhập cá nhân (TNCN): Phản ánh chính xác số thuế phát sinh trong quý.

+ Báo cáo tình hình sử dụng hóa đơn: Bao gồm hóa đơn đã sử dụng, hóa đơn hỏng hoặc cần hủy, giúp cơ quan thuế dễ dàng theo dõi và kiểm soát.

2.5 Công việc kế toán thuế cuối năm

Cuối năm là giai đoạn quan trọng để kế toán thuế tổng hợp, quyết toán và chuẩn bị sổ sách phục vụ kiểm toán cũng như báo cáo thuế. Các công việc chính bao gồm:

+ Hoàn thành báo cáo tài chính năm: Bao gồm Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết quả kinh doanh, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ, Thuyết minh báo cáo tài chính, Bảng cân đối số phát sinh tài khoản.

+ Lập báo cáo thuế quý IV: Đảm bảo đầy đủ các tờ khai GTGT, TNCN và các loại thuế phát sinh trong quý.

+ Lập báo cáo quyết toán thuế TNCN và TNDN của năm: Để doanh nghiệp hoàn tất nghĩa vụ thuế và tránh rủi ro bị truy thu.

+ In và lưu trữ sổ sách kế toán phục vụ quyết toán và kiểm toán: Bao gồm sổ cái, sổ quỹ tiền mặt, sổ tiền gửi ngân hàng, sổ chi tiết các tài khoản, bảng trích khấu hao tài sản cố định, phiếu thu – chi…

3. Công việc của kế toán thuế năm 2025

Đối với doanh nghiệp mới thành lập, kế toán thuế cần triển khai 10 bước sau:

+ Bước 1: Nhận Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (ĐKKD)

+ Bước 2: Mở tài khoản ngân hàng doanh nghiệp

+ Bước 3: Mua chữ ký số

+ Bước 4: Kê khai và nộp lệ phí môn bài.

+ Bước 5: Đăng ký phương pháp tính thuế GTGT (mẫu 06/GTGT)

+ Bước 6: Mua/đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử

+ Bước 7: Thu thập chứng từ – hạch toán ban đầu

+ Bước 8: Lập và nộp các loại tờ khai thuế đúng hạn

+ Bước 9: Lập báo cáo tài chính năm đầu tiên

+ Bước 10: Lưu trữ chứng từ, sổ sách kế toán đầy đủ

Với doanh nghiệp đang hoạt động, quan trọng nhất là bàn giao sổ sách, chứng từ kế toán chính xác khi thay đổi nhân sự kế toán thuế.

4. Trách nhiệm của kế toán thuế

Ngoài các công việc định kỳ, kế toán thuế còn chịu trách nhiệm đảm bảo mọi nghĩa vụ thuế được thực hiện chính xác và kịp thời:

+ Làm việc trực tiếp với cơ quan thuế khi phát sinh các vấn đề liên quan để giải quyết nhanh chóng và đúng pháp luật.

+ Kiểm tra, đối chiếu thông tin bảng kê khai xuất khẩu, đảm bảo dữ liệu chính xác, tránh sai sót trong hồ sơ thuế.

+ Lập báo cáo tổng hợp thuế theo định kỳ hoặc đột xuất, phản ánh đầy đủ tình hình nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp.

+ Theo dõi tình hình tồn đọng, nộp ngân sách và hoàn thuế để đảm bảo dòng tiền và nghĩa vụ thuế minh bạch.

+ Quản lý và lưu trữ hóa đơn GTGT, tránh thất thoát hoặc hư hỏng, đảm bảo tra cứu nhanh chóng khi cần.

+ Kiểm tra việc sử dụng hóa đơn thuế và báo cáo kịp thời lên cơ quan thuế (Cục Thuế) để tuân thủ pháp luật.

+ Cập nhật thường xuyên các chính sách, thông tin mới về luật thuế, đảm bảo doanh nghiệp hoạt động theo quy định hiện hành.

+ Đối chiếu biên bản nhận/ trả hàng, điều chỉnh doanh thu và báo cáo thuế khi có phát sinh thực tế.

5. Phân biệt kế toán thuế với kiểm toán

6. Kết luận

Kế toán thuế đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo doanh nghiệp tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật về thuế, tối ưu hóa nghĩa vụ thuế và hạn chế rủi ro tài chính. Qua bài viết, bạn đã nắm được các công việc của kế toán thuế từ đầu năm, hàng ngày, hàng tháng, hàng quý đến cuối năm, cũng như trách nhiệm, cách thực hiện và phân biệt với kiểm toán.

Để doanh nghiệp hoạt động hiệu quả và tránh các rủi ro pháp lý, việc lựa chọn dịch vụ kế toán thuế uy tín, chuyên nghiệp là rất cần thiết liên hệ ngay với công ty chúng tôi để được tư vấn và triển khai các giải pháp kế toán thuế phù hợp, cập nhật thông tư, luật thuế mới nhất 2025, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí và phát triển bền vững.

Bài viết cùng chủ đề