Bảng cân đối tài khoản theo thông tư 200

Bảng cân đối tài khoản theo Thông tư 200 là báo cáo kế toán bắt buộc, phản ánh số dư và phát sinh các tài khoản trong kỳ. Tìm hiểu khái niệm, căn cứ pháp lý, cách lập, ví dụ minh họa, lỗi thường gặp và FAQ chi tiết giúp kế toán viên nắm vững và áp dụng chính xác.

1. Bảng cân đối tài khoản là gì?

Bảng cân đối tài khoản là báo cáo kế toán tổng hợp, phản ánh tình hình biến động và số dư của tất cả các tài khoản kế toán sử dụng trong doanh nghiệp trong một kỳ kế toán nhất định.

Báo cáo này gồm các chỉ tiêu:

+ Số dư đầu kỳ: Số dư của từng tài khoản tại thời điểm đầu kỳ.

+ Phát sinh trong kỳ: Tổng số phát sinh Nợ và phát sinh Có của từng tài khoản.

+ Số dư cuối kỳ: Số dư của tài khoản tại thời điểm cuối kỳ sau khi đã cộng phát sinh.

Cấu trúc chung của bảng cân đối tài khoản:

+ Cột 1: Số hiệu tài khoản

+ Cột 2: Tên tài khoản

+ Cột 3, 4: Số dư đầu kỳ (Nợ, Có)

+ Cột 5, 6: Số phát sinh trong kỳ (Nợ, Có)

+ Cột 7, 8: Số dư cuối kỳ (Nợ, Có)

2. Căn cứ pháp lý – Thông tư 200

Theo Điều 100, Thông tư 200/2014/TT-BTC, Bộ Tài chính quy định:

+ Bảng cân đối tài khoản là báo cáo kế toán bắt buộc trong hệ thống báo cáo tài chính doanh nghiệp.

+ Doanh nghiệp phải lập bảng cân đối tài khoản theo mẫu số F01-DN.

+ Báo cáo này có thể lập theo tháng, quý, năm hoặc theo yêu cầu quản lý.

+ Thông tư 200 còn quy định chi tiết cách trình bày số dư, nguyên tắc cộng dồn phát sinh và cách kiểm tra đối chiếu với sổ kế toán.

3. Vai trò của bảng cân đối tài khoản

Bảng cân đối tài khoản có ý nghĩa quan trọng trong hệ thống kế toán doanh nghiệp:

1. Tổng hợp dữ liệu kế toán: Giúp kế toán viên nắm được toàn cảnh tình hình phát sinh của tất cả các tài khoản.

2. Công cụ kiểm tra đối chiếu: Đối chiếu giữa sổ chi tiết và sổ cái, phát hiện sai sót trong ghi chép.

3. Căn cứ lập báo cáo tài chính: Là nguồn dữ liệu chính để lập bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.

4. Hỗ trợ quản trị doanh nghiệp: Giúp nhà quản lý phân tích dòng tiền, công nợ, hàng tồn kho… từ đó ra quyết định.

4. Nguyên tắc lập bảng cân đối tài khoản theo Thông tư 200

Khi lập bảng cân đối tài khoản, kế toán cần tuân thủ các nguyên tắc sau:

+ Nguyên tắc cộng dồn: Phát sinh Nợ, Có trong kỳ phải được cộng từ tất cả các chứng từ, sổ chi tiết liên quan.

+ Nguyên tắc số dư:

Số dư đầu kỳ = Số dư cuối kỳ kỳ trước.

Số dư cuối kỳ = Số dư đầu kỳ + Phát sinh tăng – Phát sinh giảm.

+ Nguyên tắc đối ứng: Tổng phát sinh Nợ = Tổng phát sinh Có.

+ Nguyên tắc cân đối: Tổng số dư Nợ cuối kỳ = Tổng số dư Có cuối kỳ (trừ trường hợp đặc thù).

+ Nguyên tắc thống nhất: Phải lập theo đúng mẫu F01-DN do Bộ Tài chính ban hành.

5. Cách lập bảng cân đối tài khoản theo Thông tư 200

Để lập chính xác bảng cân đối tài khoản, kế toán có thể thực hiện theo 4 bước cơ bản sau:

Bước 1: Chuẩn bị số liệu

Lấy số dư đầu kỳ của từng tài khoản từ bảng cân đối tài khoản kỳ trước.

Thu thập chứng từ kế toán, nhật ký chung, sổ chi tiết để tổng hợp phát sinh trong kỳ.

Bước 2: Tập hợp số liệu phát sinh

Cộng tổng phát sinh Nợ và Có của từng tài khoản trong kỳ.

Ghi kết quả vào cột “Phát sinh trong kỳ”.

Bước 3: Xác định số dư cuối kỳ

Tính toán số dư cuối kỳ theo công thức:

Số dư cuối kỳ = Số dư đầu kỳ + Phát sinh tăng – Phát sinh giảm.

Ghi số dư vào cột Nợ hoặc Có tùy tính chất của tài khoản.

Bước 4: Kiểm tra cân đối

Đối chiếu tổng phát sinh Nợ và tổng phát sinh Có.

Kiểm tra tổng số dư Nợ và Có cuối kỳ.

Đảm bảo số liệu khớp đúng theo nguyên tắc hạch toán kép

6. Ví dụ minh họa bảng cân đối tài khoản

Giả sử một doanh nghiệp có tình hình như sau trong tháng 6/2025:

+ TK 111 – Tiền mặt:

Số dư đầu kỳ: 100.000.000

Phát sinh thu: 50.000.000

Phát sinh chi: 30.000.000

+ TK 131 – Phải thu khách hàng:

Số dư đầu kỳ: 20.000.000

Phát sinh tăng: 40.000.000

Phát sinh giảm: 15.000.000

+ TK 331 – Phải trả người bán:

Số dư đầu kỳ: 35.000.000

Phát sinh tăng: 25.000.000

Phát sinh giảm: 10.000.000

→ Ta lập bảng cân đối tài khoản như sau:
<

7. Những lỗi thường gặp khi lập bảng cân đối tài khoản

Trong quá trình lập, kế toán viên thường mắc một số sai sót như:

1. Không đối chiếu số dư đầu kỳ với số dư cuối kỳ của kỳ trước, dẫn đến lệch số liệu.

2. Tổng phát sinh Nợ ≠ Tổng phát sinh Có, thường do bỏ sót nghiệp vụ hoặc ghi nhầm bút toán.

3. Số dư cuối kỳ bị âm ở những tài khoản không cho phép số âm (như tiền mặt, công nợ).

4. Ghi sai tài khoản đối ứng, khiến cho số liệu không cân đối.

5. Không theo đúng mẫu quy định tại Thông tư 200, gây khó khăn khi kiểm toán và quyết toán thuế.

8. Lưu ý khi sử dụng bảng cân đối tài khoản

+ Có thể dùng bảng cân đối tài khoản như một công cụ phân tích nhanh tình hình tài chính doanh nghiệp.

+ Đây là căn cứ quan trọng để lập báo cáo tài chính cuối kỳ.

+ Phải được lưu trữ đầy đủ, có chữ ký của kế toán trưởng và giám đốc để phục vụ kiểm toán, thanh tra thuế.

+ Nguyên tắc cơ bản là chính xác – kịp thời – minh bạch để đảm bảo độ tin cậy của báo cáo.

9. Các câu hỏi thường gặp (FAQ)

1. Bảng cân đối tài khoản khác gì bảng cân đối kế toán?

Bảng cân đối tài khoản phản ánh số dư và phát sinh các tài khoản kế toán.

Bảng cân đối kế toán phản ánh tình hình tài sản, nguồn vốn tại một thời điểm.

2. Có bắt buộc lập bảng cân đối tài khoản hàng tháng không?

Theo Thông tư 200, doanh nghiệp bắt buộc lập theo quý và năm; còn tháng thì tùy nhu cầu quản lý.

3. Bảng cân đối tài khoản có cần nộp cơ quan thuế không?

Không phải nộp trực tiếp, nhưng là căn cứ để lập báo cáo tài chính gửi cơ quan thuế.

4. Trường hợp số dư cuối kỳ không cân, xử lý thế nào?

Cần kiểm tra lại bút toán, đối ứng và cộng dồn. Nếu vẫn lệch, phải rà soát từ sổ chi tiết.

5. Doanh nghiệp nhỏ có thể áp dụng Thông tư 200 để lập bảng cân đối tài khoản không?

Có, nhưng đa phần doanh nghiệp nhỏ thường áp dụng Thông tư 133; nếu muốn áp dụng Thông tư 200 thì vẫn hợp pháp.

10. Kết luận

Bảng cân đối tài khoản theo Thông tư 200 là báo cáo bắt buộc, đóng vai trò then chốt trong hệ thống kế toán doanh nghiệp. Nó giúp tổng hợp, kiểm soát và đối chiếu toàn bộ số dư, phát sinh của các tài khoản kế toán trong kỳ.

Việc lập bảng này đòi hỏi kế toán viên nắm chắc nguyên tắc cộng dồn, đối ứng và cân đối. Một bảng cân đối tài khoản chính xác không chỉ tạo thuận lợi cho việc lập báo cáo tài chính mà còn là công cụ hữu ích để ban lãnh đạo quản trị tài chính doanh nghiệp hiệu quả.

👉 Hãy theo dõi chúng tôi Dịch vụ kế toán ANTA để cập nhật thêm nhiều kiến thức kế toán mới, hữu ích và thực tiễn, giúp bạn nâng cao kỹ năng và áp dụng hiệu quả trong công việc.

Bài viết cùng chủ đề