Tài khoản 151 dùng để phản ánh hàng mua đang đi đường

Tài khoản 151 được dùng để phản ánh giá trị hàng hóa, vật tư đã mua nhưng chưa về đến kho, còn đang trong quá trình vận chuyển. Việc hạch toán đúng theo Thông tư 200/2014/TT-BTC giúp doanh nghiệp quản lý chính xác hàng tồn kho, tối ưu vốn lưu động và kiểm soát hiệu quả chuỗi cung ứng.

Định nghĩa và nội dung phản ánh tài khoản 151

Tài khoản 151 dùng để phản ánh gì?

Tài khoản 151, hay “Hàng mua đang đi đường”, được sử dụng để phản ánh trị giá thực tế của hàng hóa, vật tư mà doanh nghiệp đã mua, đã được chuyển quyền sở hữu (có hóa đơn, chứng từ xác nhận quyền sở hữu) nhưng chưa thực sự nhập kho tại đơn vị. Đây có thể là hàng đang trên đường vận chuyển, đang nằm ở kho người bán chờ bốc xếp, hoặc đang ở bến cảng, nhà ga chờ làm thủ tục kiểm nhận để nhập kho.

Kết cấu bên Nợ và bên Có của tài khoản 151

Kết cấu của tài khoản 151 được quy định rõ ràng để theo dõi chặt chẽ luân chuyển hàng hóa:

+ Bên Nợ: Phản ánh trị giá thực tế của hàng hóa, vật tư mua đang đi đường, chưa về nhập kho.

+ Bên Có: Phản ánh trị giá hàng hóa, vật tư đang đi đường đã về nhập kho, đã được giao thẳng cho khách hàng hoặc đã được phát hiện thiếu, hụt, mất mát.

+ Số dư Nợ cuối kỳ: Phản ánh trị giá hàng hóa, vật tư đang đi đường chưa về nhập kho cuối kỳ.

Phạm vi và phạm trù áp dụng tài khoản 151

Tài khoản 151 áp dụng cho mọi doanh nghiệp có phát sinh nghiệp vụ mua hàng hóa, vật tư mà thời điểm nhận hóa đơn và thời điểm thực nhận hàng không trùng khớp. Đây là tài khoản thuộc nhóm hàng tồn kho, giúp doanh nghiệp quản lý các tài sản ngắn hạn một cách chi tiết, tuân thủ các Chuẩn mực Kế toán Việt Nam (VAS) về hàng tồn kho và các quy định của Thông tư 200/2014/TT-BTC.

Nguyên tắc và phương pháp hạch toán tài khoản 151 theo Thông tư 200

Nguyên tắc ghi nhận giá gốc và xử lý chứng từ

Hàng mua đang đi đường phải được ghi nhận theo giá gốc, bao gồm giá mua, các khoản thuế không hoàn lại, chi phí vận chuyển, bốc xếp, bảo hiểm (nếu có) và các chi phí liên quan trực tiếp khác. Kế toán cần đối chiếu chặt chẽ hóa đơn mua hàng, hợp đồng, biên bản giao nhận (tại điểm giao hàng) và các chứng từ vận chuyển để đảm bảo tính chính xác.

Hạch toán khi nhận hóa đơn mua hàng nhưng hàng chưa về

Khi doanh nghiệp đã nhận được hóa đơn giá trị gia tăng (GTGT) hoặc các chứng từ xác nhận quyền sở hữu đối với hàng hóa, vật tư nhưng hàng vẫn chưa về nhập kho, kế toán sẽ hạch toán như sau:

Nợ TK 151 – Hàng mua đang đi đường (Giá trị chưa bao gồm thuế GTGT)

Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ (Nếu có)

Có TK 331 – Phải trả cho người bán (Tổng giá trị thanh toán)

Hoặc Có TK 111, 112 (Nếu thanh toán ngay)

Hạch toán khi hàng về nhập kho hoặc bị hao hụt

Khi hàng hóa, vật tư đã về đến kho và hoàn tất thủ tục nhập kho:

Nợ TK 152 (Nguyên vật liệu), 153 (Công cụ, dụng cụ), 156 (Hàng hóa) – (Giá trị hàng nhập kho)

Có TK 151 – Hàng mua đang đi đường

Trường hợp hàng mua đang đi đường bị thiếu, hụt, mất mát, kế toán sẽ hạch toán theo nguyên nhân và trách nhiệm:

Nợ TK 1381 (Tài sản thiếu chờ xử lý), TK 632 (Giá vốn hàng bán – nếu xác định mất)

Có TK 151 – Hàng mua đang đi đường

Ví dụ minh họa cho các bút toán tài khoản 151

Ngày 15/03, Công ty A nhận hóa đơn mua 100 kg vật liệu, giá 100.000 VNĐ/kg (chưa bao gồm 10% GTGT) từ Công ty B. Hàng dự kiến về kho ngày 20/03.

+ 15/03: Nợ TK 151: 10.000.000 VNĐ; Nợ TK 133: 1.000.000 VNĐ; Có TK 331: 11.000.000 VNĐ.

+ 20/03: Hàng về đủ 100 kg, nhập kho. Nợ TK 152: 10.000.000 VNĐ; Có TK 151: 10.000.000 VNĐ.

Quản lý và vai trò tài khoản 151 trong doanh nghiệp

Theo dõi chi tiết hàng mua theo chủng loại, lô hàng, hợp đồng

Để quản lý tài khoản 151 hiệu quả, doanh nghiệp cần mở sổ chi tiết theo dõi từng lô hàng, từng hợp đồng mua bán, từng chủng loại hàng hóa, vật tư đang đi đường. Điều này giúp dễ dàng kiểm soát tình trạng hàng, dự kiến thời gian về kho và xử lý kịp thời các phát sinh (như chậm trễ, mất mát, hư hỏng) ảnh hưởng đến kế hoạch sản xuất kinh doanh.

So sánh với các tài khoản hàng tồn kho khác (TK 152, 153, 156)

Tài khoản 151 khác biệt với các tài khoản hàng tồn kho khác ở chỗ nó phản ánh hàng *chưa về kho*. Dưới đây là bảng so sánh ngắn gọn:

Ảnh hưởng đến quản lý vốn lưu động và báo cáo tài chính

Việc ghi nhận chính xác tài khoản 151 đảm bảo báo cáo tài chính phản ánh đúng giá trị hàng tồn kho thực tế của doanh nghiệp, kể cả hàng đang đi đường. Điều này giúp ban lãnh đạo đưa ra quyết định chính xác về quản lý vốn lưu động, kế hoạch thanh toán cho nhà cung cấp và dự báo nhu cầu vốn. Một sự sai lệch có thể dẫn đến việc đánh giá sai về tài sản và khả năng thanh khoản của doanh nghiệp.

FAQ – Các câu hỏi thường gặp về tài khoản 151

Tài khoản 151 dùng để phản ánh gì trên báo cáo tài chính?

Trên báo cáo tài chính, số dư của tài khoản 151 (hàng mua đang đi đường) sẽ được trình bày trong chỉ tiêu “Hàng tồn kho” thuộc phần “Tài sản ngắn hạn” của Bảng cân đối kế toán, phản ánh giá trị hàng hóa đã thuộc sở hữu doanh nghiệp nhưng chưa nhập kho.

Khi nào hàng hóa được ghi nhận vào tài khoản 151?

Hàng hóa được ghi nhận vào tài khoản 151 khi doanh nghiệp đã nhận được hóa đơn hoặc các chứng từ hợp pháp khác xác định quyền sở hữu đối với hàng hóa, nhưng hàng thực tế chưa về đến kho của doanh nghiệp.

Cách hạch toán tài khoản 151 khi hàng về nhập kho?

Khi hàng về và đã làm thủ tục nhập kho, kế toán ghi Nợ các tài khoản tồn kho liên quan (như TK 152, 153, 156) và ghi Có tài khoản 151 để kết chuyển giá trị hàng từ trạng thái đang đi đường sang trạng thái đã nhập kho.

Làm sao quản lý và theo dõi hiệu quả tài khoản 151 trong doanh nghiệp?

Để quản lý hiệu quả, doanh nghiệp nên lập sổ chi tiết cho tài khoản 151, theo dõi từng lô hàng theo số hóa đơn, hợp đồng, ngày dự kiến về kho. Thường xuyên đối chiếu giữa chứng từ kế toán và tình hình thực tế nhận hàng, kết hợp với bộ phận kho vận để đảm bảo tính kịp thời và chính xác.

Tóm lại, tài khoản 151 đóng vai trò quan trọng trong việc phản ánh chính xác tình hình hàng tồn kho của doanh nghiệp, đặc biệt là các mặt hàng đang trong quá trình vận chuyển. Đây là cơ sở để đảm bảo báo cáo tài chính phản ánh đúng giá trị tài sản tại thời điểm lập báo cáo.

Việc nắm vững cách thức hạch toán và quản lý tài khoản 151 theo Thông tư 200/2014/TT-BTC không chỉ giúp kế toán viên thực hiện công việc đúng quy định mà còn cung cấp thông tin tài chính đáng tin cậy cho công tác quản trị.

Doanh nghiệp cần chú trọng đến việc theo dõi chi tiết và kịp thời các nghiệp vụ liên quan đến hàng mua đang đi đường nhằm tối ưu hóa quản lý vốn lưu động. Đồng thời, việc kiểm soát tốt các khoản mục này sẽ giúp doanh nghiệp đưa ra những quyết định kinh doanh chính xác và hiệu quả.

Hãy đảm bảo quy trình kế toán nội bộ luôn tuân thủ các chuẩn mực kế toán hiện hành để duy trì tính minh bạch và độ tin cậy của báo cáo tài chính.

Bài viết cùng chủ đề