Hướng dẫn & Giải thích Tài khoản 151 theo thông tư 133

Tài khoản 151 theo Thông tư 133 là một nội dung quan trọng mà kế toán viên, đặc biệt tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME), cần nắm vững. Đây là tài khoản dùng để phản ánh giá trị hàng hóa, vật tư đã mua nhưng đang trong quá trình vận chuyển hoặc chưa nhập kho. Hiểu rõ nguyên tắc và cách hạch toán tài khoản 151 giúp doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định kế toán, quản lý hàng tồn kho hiệu quả và đảm bảo tính minh bạch của báo cáo tài chính.

Tổng quan về tài khoản 151 theo Thông tư 133

Định nghĩa và phạm vi phản ánh của tài khoản 151

Tài khoản 151 – Hàng mua đang đi đường, theo Thông tư 133/2016/TT-BTC, được dùng để phản ánh giá trị các loại vật tư, công cụ, sản phẩm, hàng hóa mua ngoài đã thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp nhưng trên thực tế vẫn đang trên đường vận chuyển, chưa về đến kho hoặc đã về đến kho nhưng đang chờ kiểm nhận, làm thủ tục nhập kho. Điều này bao gồm hàng hóa có thể đang ở kho người bán, bến cảng, bến bãi, hoặc trên các phương tiện vận chuyển.

Tìm hiểu thêm: Tài khảon 151 theo thông tư 200

Kết cấu tài khoản 151 và nội dung phản ánh

Kết cấu của tài khoản 151 được quy định rõ ràng để theo dõi giá trị hàng mua đang đi đường:

+ Bên Nợ: Phản ánh trị giá thực tế của vật tư, hàng hóa mua đang đi đường đã được ghi nhận trên hóa đơn hoặc chứng từ liên quan nhưng chưa về nhập kho.

+ Bên Có: Phản ánh giá trị vật tư, hàng hóa mua đang đi đường đã về đến kho nhập kho, hoặc đã được chuyển giao cho các bộ phận khác, hoặc bị hao hụt, mất mát trong quá trình vận chuyển đã được xử lý.

Số dư bên Nợ: Phản ánh giá trị vật tư, hàng hóa mua đang đi đường cuối kỳ.

Nguyên tắc và hướng dẫn hạch toán tài khoản 151

Nguyên tắc kế toán và phương pháp ghi nhận theo giá gốc

Theo Thông tư 133, nguyên tắc kế toán tài khoản 151 yêu cầu hàng mua đang đi đường phải được ghi nhận theo giá gốc. Giá gốc bao gồm giá mua, thuế không hoàn lại (nếu có), chi phí vận chuyển, bốc dỡ, bảo quản trong quá trình mua hàng và các chi phí trực tiếp khác liên quan đến việc đưa hàng về kho. Các chi phí này cần được đối chiếu với hóa đơn và chứng từ hợp lệ.

Hạch toán khi nhận hóa đơn mua hàng chưa nhập kho

Khi nhận được hóa đơn giá trị gia tăng (GTGT) từ nhà cung cấp nhưng vật tư, hàng hóa vẫn đang trên đường vận chuyển hoặc chưa nhập kho, kế toán ghi nhận như sau:

+ Nợ TK 151 (Giá trị hàng hóa chưa bao gồm thuế GTGT)

+ Nợ TK 133 (Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ)

+ Có TK 111, 112, 331 (Tổng giá trị thanh toán)

Ghi nhận khi hàng về nhập kho hoặc xử lý các nghiệp vụ khác

Khi vật tư, hàng hóa thực tế đã về nhập kho, kế toán chuyển giá trị từ TK 151 sang các tài khoản hàng tồn kho tương ứng (ví dụ: TK 152 – Nguyên vật liệu, TK 153 – Công cụ dụng cụ, TK 156 – Hàng hóa):

+ Nợ TK 152, 153, 156 (Giá trị hàng hóa thực nhập kho)

+ Có TK 151 (Giá trị hàng hóa đã nhập kho)

Trường hợp hàng hóa bị hao hụt, mất mát trong quá trình vận chuyển (đã được xác định rõ nguyên nhân và có biên bản xử lý):

+ Nợ TK 138 (Phải thu khác – nếu do người bán, vận chuyển bồi thường) hoặc TK 632 (Giá vốn hàng bán – nếu do doanh nghiệp chịu)

+ Có TK 151

Ví dụ minh họa các bút toán phổ biến

Ngày 10/05, Công ty A (áp dụng TT133) nhận được hóa đơn mua 100 kg nguyên vật liệu từ nhà cung cấp B với giá chưa thuế là 10.000.000 VNĐ, thuế GTGT 10%. Hàng hóa dự kiến về kho sau 3 ngày.

+ Khi nhận hóa đơn:

Nợ TK 151: 10.000.000 VNĐ

Nợ TK 133: 1.000.000 VNĐ

Có TK 331: 11.000.000 VNĐ

+ Ngày 13/05, nguyên vật liệu về đến kho và nhập kho đủ:

Nợ TK 152: 10.000.000 VNĐ

Có TK 151: 10.000.000 VNĐ

Quản lý tài khoản 151 trong doanh nghiệp và ảnh hưởng đến báo cáo tài chính

Theo dõi chi tiết theo hợp đồng, lô hàng

Để quản lý hiệu quả tài khoản 151, doanh nghiệp cần theo dõi chi tiết hàng mua đang đi đường theo từng hợp đồng, từng lô hàng hoặc từng lần giao nhận. Việc này giúp kiểm soát chặt chẽ quá trình vận chuyển, đối chiếu chứng từ và tránh thất thoát. Quản lý chi tiết cũng hỗ trợ tốt cho việc lập báo cáo tài chính chính xác và minh bạch.

So sánh, phân biệt và liên hệ với các tài khoản tồn kho khác

Tài khoản 151 khác biệt cơ bản với các tài khoản tồn kho khác (như TK 152, 153, 156) ở chỗ nó chỉ phản ánh hàng hóa *chưa về đến kho* hoặc *chưa hoàn thành thủ tục nhập kho*. Trong khi đó, TK 152 (Nguyên vật liệu), TK 153 (Công cụ dụng cụ), TK 156 (Hàng hóa) phản ánh giá trị hàng hóa đã nhập kho và sẵn sàng cho quá trình sản xuất kinh doanh. Việc nắm rõ sự khác biệt này giúp kế toán ghi nhận đúng bản chất nghiệp vụ, tránh sai sót trong hạch toán hàng tồn kho.

FAQ – Các câu hỏi thường gặp về tài khoản 151 theo Thông tư 133

Tài khoản 151 là gì và phản ánh những nội dung nào?

Tài khoản 151 là “Hàng mua đang đi đường”, phản ánh giá trị vật tư, hàng hóa đã mua và thuộc sở hữu doanh nghiệp nhưng vẫn đang trên đường vận chuyển hoặc chờ nhập kho.

Khi nào sử dụng tài khoản 151 thay vì các tài khoản hàng tồn kho khác?

TK 151 được sử dụng khi doanh nghiệp đã nhận được hóa đơn mua hàng và quyền sở hữu đã chuyển giao, nhưng hàng hóa thực tế chưa về đến kho của doanh nghiệp.

Cách hạch toán tài khoản 151 khi hàng về nhập kho?

Khi hàng về nhập kho, kế toán ghi Nợ các tài khoản hàng tồn kho liên quan (152, 153, 156) và ghi Có tài khoản 151 để kết chuyển giá trị hàng hóa.

Làm thế nào quản lý và theo dõi hiệu quả tài khoản 151?

Quản lý hiệu quả bằng cách theo dõi chi tiết từng hợp đồng, lô hàng; thường xuyên đối chiếu chứng từ với thực tế; và lập biên bản kiểm kê, xử lý kịp thời các trường hợp thiếu hụt, mất mát.

Việc hiểu rõ và áp dụng đúng tài khoản 151 theo Thông tư 133 là vô cùng quan trọng đối với mọi kế toán viên, đặc biệt là tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME). Đây là yếu tố giúp đảm bảo thông tin kế toán được ghi nhận đầy đủ và chính xác.

Nắm vững các nguyên tắc, kết cấu và cách hạch toán sẽ giúp kế toán viên quản lý hiệu quả tài sản và vốn lưu động. Đồng thời, điều này cũng góp phần đảm bảo tính minh bạch và độ tin cậy của báo cáo tài chính doanh nghiệp.

Kế toán cần thường xuyên cập nhật các quy định mới của Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) và các Thông tư liên quan để đảm bảo tuân thủ pháp luật. Việc này giúp giảm thiểu sai sót và rủi ro trong quá trình thực hiện nghiệp vụ.

Bên cạnh đó, cần đặc biệt chú ý kiểm tra các nghiệp vụ hàng mua đang đi đường để tránh ảnh hưởng đến số liệu cuối kỳ. Việc kiểm soát chặt chẽ sẽ hỗ trợ doanh nghiệp đưa ra các quyết định tài chính chính xác và kịp thời.

Bài viết cùng chủ đề