Hướng dẫn chi tiết về Tài khoản 153 gồm những gì?

Tài khoản 153 gồm những gì là câu hỏi thường gặp của nhiều kế toán viên, đặc biệt là người mới vào nghề hoặc làm việc tại doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME). Việc hiểu rõ kết cấu và nguyên tắc hạch toán của tài khoản này là nền tảng quan trọng để đảm bảo báo cáo tài chính chính xác và tuân thủ quy định pháp luật.

Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn chi tiết về cấu trúc, nguyên tắc hạch toán và cách ứng dụng tài khoản 153 (Công cụ, dụng cụ) theo quy định hiện hành, giúp doanh nghiệp quản lý hiệu quả công cụ, dụng cụ trong hoạt động kế toán.

Tổng quan kết cấu tài khoản 153 – Công cụ, dụng cụ

Định nghĩa và chức năng của tài khoản 153

Tài khoản 153 (Công cụ, dụng cụ) được sử dụng để phản ánh giá trị hiện có và biến động tăng, giảm của các loại công cụ, dụng cụ, bao bì luân chuyển, đồ dùng cho thuê, thiết bị và phụ tùng thay thế thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp.

Đặc điểm của các tài sản này là không đủ tiêu chuẩn ghi nhận là tài sản cố định theo quy định tại Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) và Thông tư 200/2014/TT-BTC hoặc Thông tư 133/2016/TT-BTC.

Chức năng chính của tài khoản 153 là giúp doanh nghiệp theo dõi, kiểm soát và hạch toán đúng giá trị công cụ, dụng cụ phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh, từ đó phân bổ chi phí và tính toán hiệu quả chính xác.

Các tài khoản cấp 2 trong tài khoản 153

Để quản lý chi tiết hơn, tài khoản 153 được chia thành 4 tài khoản cấp 2, mỗi tài khoản phản ánh một loại công cụ, dụng cụ cụ thể:

+ Tài khoản 1531 – Công cụ, dụng cụ: Phản ánh giá trị các loại công cụ, dụng cụ phổ biến như dụng cụ cầm tay, máy móc thiết bị nhỏ, đồ gá lắp, khuôn mẫu, trang thiết bị văn phòng không đủ tiêu chuẩn tài sản cố định.

+ Tài khoản 1532 – Bao bì luân chuyển: Dùng cho các loại bao bì có thể sử dụng nhiều lần để đóng gói sản phẩm, hàng hóa, như vỏ chai, két, pallet.

+ Tài khoản 1533 – Đồ dùng cho thuê: Phản ánh giá trị các công cụ, dụng cụ, thiết bị mà doanh nghiệp mua về với mục đích cho thuê.

+ Tài khoản 1534 – Thiết bị, phụ tùng thay thế: Ghi nhận các loại thiết bị, phụ tùng dự trữ để thay thế cho máy móc, thiết bị sản xuất, sửa chữa lớn tài sản cố định.

Phạm vi phản ánh và đối tượng ghi nhận

Phạm vi phản ánh của tài khoản 153 bao gồm các loại vật tư, thiết bị không phải là nguyên vật liệu chính và không đủ điều kiện ghi nhận là tài sản cố định, nhưng vẫn cần được quản lý chặt chẽ về giá trị và hao mòn.

Các đối tượng ghi nhận thường là tài sản có giá trị nhỏ hơn mức quy định cho tài sản cố định — cụ thể là dưới 30 triệu đồng/đơn vị đối với doanh nghiệp áp dụng Thông tư 200/2014/TT-BTC. Đối với Thông tư 133/2016/TT-BTC, không quy định cụ thể về giá trị mà chủ yếu dựa vào thời gian sử dụng.

Những công cụ, dụng cụ này thường có thời gian sử dụng dưới một năm, hoặc trên một năm nhưng không đáp ứng các tiêu chuẩn khác của tài sản cố định, nên được phản ánh và theo dõi chi tiết trong tài khoản 153.

Nguyên tắc hạch toán và quản lý tài khoản 153 theo pháp luật hiện hành

Nguyên tắc lập và theo dõi giá trị công cụ dụng cụ

Theo Thông tư 200 và Thông tư 133, công cụ, dụng cụ nhập kho phải được ghi nhận theo giá gốc. Giá gốc bao gồm giá mua thực tế (sau khi trừ chiết khấu thương mại, giảm giá hàng mua), cùng với chi phí vận chuyển, bốc dỡ, bảo quản và các chi phí liên quan trực tiếp khác để đưa công cụ, dụng cụ vào trạng thái sẵn sàng sử dụng.

Khi xuất kho, doanh nghiệp có thể lựa chọn một trong các phương pháp tính giá như: nhập trước – xuất trước (FIFO), bình quân gia quyền, hoặc giá thực tế đích danh, tùy theo đặc thù hoạt động và chính sách kế toán mà doanh nghiệp đã đăng ký.

Hạch toán các nghiệp vụ phát sinh trên tài khoản 153

Các nghiệp vụ phát sinh liên quan đến tài khoản 153 bao gồm:

– Nhập kho: Ghi tăng giá trị công cụ, dụng cụ khi mua ngoài, tự chế, nhận góp vốn hoặc phát hiện thừa.

– Xuất kho: Ghi giảm giá trị công cụ, dụng cụ khi đưa vào sử dụng, bán, thanh lý, hoặc bị hư hỏng, mất mát.

– Giảm giá/Chiết khấu: Các khoản chiết khấu thương mại, giảm giá hàng mua liên quan đến công cụ, dụng cụ phải được ghi giảm giá trị nhập kho.

Quản lý và phân bổ chi phí công cụ dụng cụ

Việc quản lý công cụ, dụng cụ không chỉ dừng lại ở khâu hạch toán nhập – xuất kho, mà còn bao gồm cả phân bổ chi phí sử dụng.

Đối với những công cụ, dụng cụ có giá trị nhỏ hoặc thời gian sử dụng ngắn (dưới 1 năm), chi phí có thể được ghi nhận ngay vào chi phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ. Ngược lại, nếu công cụ, dụng cụ có giá trị lớn và thời gian sử dụng dài hơn một kỳ kế toán, chi phí cần được phân bổ dần vào các tài khoản chi phí tương ứng (như TK 627, 642) trong nhiều kỳ kế toán, theo phương pháp đường thẳng hoặc theo khối lượng sản phẩm, tối đa không quá 24 tháng theo quy định tại Thông tư 200.

Doanh nghiệp cần lập bảng phân bổ chi phí công cụ, dụng cụ định kỳ để đảm bảo việc ghi nhận chi phí được chính xác, minh bạch và phù hợp với nguyên tắc kế toán.

Ứng dụng thực tiễn tài khoản 153 trong doanh nghiệp nhỏ và vừa

Phân loại, quản lý công cụ dụng cụ trong doanh nghiệp SMEs

Đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME), việc phân loại và quản lý công cụ, dụng cụ hiệu quả đóng vai trò quan trọng trong tối ưu chi phí và kiểm soát hàng tồn kho.

Kế toán cần phân biệt rõ giữa các nhóm công cụ, dụng cụ như dụng cụ dùng cho sản xuất, dụng cụ văn phòng, bao bì luân chuyển hay thiết bị cho thuê. Việc phân loại chính xác giúp doanh nghiệp nắm rõ giá trị tài sản, tránh thất thoát và đưa ra quyết định kinh doanh hợp lý.

Ngoài ra, việc lập mã danh mục và thẻ kho chi tiết cho từng loại công cụ, dụng cụ — đặc biệt là những loại có giá trị cao hoặc được sử dụng thường xuyên — sẽ giúp công tác quản lý, theo dõi và kiểm soát chi phí trở nên chính xác và hiệu quả hơn.

Ví dụ hạch toán thực tế

Giả sử một doanh nghiệp sản xuất nhỏ mua bộ dụng cụ sửa chữa máy móc trị giá 5.000.000 VNĐ, dự kiến sử dụng trong 2 năm. Do giá trị dưới 30 triệu đồng và thời gian sử dụng trên 1 năm, nên khoản này được xếp vào công cụ, dụng cụ và ghi nhận vào Tài khoản 153.

Khi nhập kho, doanh nghiệp hạch toán tăng TK 153, sau đó phân bổ dần chi phí vào chi phí sản xuất chung (TK 627) trong 24 tháng. Mỗi tháng, doanh nghiệp phân bổ 5.000.000 / 24 = 208.333 VNĐ.

Cách làm này giúp phân bổ chi phí đều đặn qua các kỳ kế toán, tránh biến động lớn trong kết quả kinh doanh, đồng thời đảm bảo nguyên tắc phù hợp giữa doanh thu và chi phí theo quy định kế toán.

Lưu ý và sai sót thường gặp

Một sai sót phổ biến tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) là nhầm lẫn giữa công cụ, dụng cụ với tài sản cố định hoặc nguyên vật liệu, dẫn đến hạch toán sai và ảnh hưởng đến báo cáo tài chính, kiểm toán.

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp không lập bảng phân bổ chi phí công cụ, dụng cụ hoặc phân bổ sai kỳ, khiến chi phí bị thiếu hoặc dồn vào một kỳ kế toán, làm sai lệch kết quả kinh doanh.

Để khắc phục, doanh nghiệp cần xây dựng quy chế quản lý tài sản và công cụ, dụng cụ rõ ràng, đào tạo kế toán viên nắm vững quy định, đồng thời thường xuyên kiểm kê và đối chiếu số liệu tồn kho thực tế với sổ sách kế toán. Việc tuân thủ đúng Thông tư 200 và Thông tư 133 là yếu tố then chốt để đảm bảo độ chính xác và minh bạch tài chính.

FAQ – Giải đáp thắc mắc nhanh về tài khoản 153

1. Tài khoản 153 gồm những tài khoản cấp 2 nào?

– Tài khoản 153 bao gồm 4 tài khoản cấp 2: 1531 (Công cụ, dụng cụ), 1532 (Bao bì luân chuyển), 1533 (Đồ dùng cho thuê) và 1534 (Thiết bị, phụ tùng thay thế).

2. Công cụ dụng cụ là gì theo TK 153?

– Theo TK 153, công cụ, dụng cụ là những tư liệu lao động không đủ tiêu chuẩn để ghi nhận là tài sản cố định (ví dụ, có giá trị nhỏ hơn mức quy định hoặc thời gian sử dụng ngắn hơn), được dùng trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

3. Làm sao để phân biệt tài khoản 153 và tài khoản 152?

– Tài khoản 152 dùng để hạch toán nguyên vật liệu (nguyên liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu…), tức là những yếu tố cấu thành sản phẩm. Tài khoản 153 dùng cho công cụ, dụng cụ, là những tư liệu lao động hỗ trợ quá trình sản xuất kinh doanh nhưng không trực tiếp cấu thành sản phẩm.

4. Khi nào thì phân bổ chi phí công cụ dụng cụ?

– Chi phí công cụ, dụng cụ được phân bổ dần nếu có giá trị lớn và thời gian sử dụng trên một kỳ kế toán (thường là trên 1 năm). Nếu giá trị nhỏ hoặc thời gian sử dụng ngắn (dưới 1 năm), chi phí thường được ghi nhận thẳng vào chi phí trong kỳ phát sinh.

Việc nắm vững “Tài khoản 153 gồm những gì” và các nguyên tắc hạch toán liên quan là yếu tố then chốt giúp kế toán viên duy trì tính minh bạch và chính xác cho các báo cáo tài chính. Bằng cách áp dụng đúng các quy định của Bộ Tài chính, doanh nghiệp có thể quản lý công cụ, dụng cụ hiệu quả, tối ưu hóa chi phí và đảm bảo tuân thủ pháp luật. Hãy thường xuyên rà soát lại quy trình kế toán nội bộ và cập nhật các thông tư mới để luôn phản ánh đúng giá trị tài sản của doanh nghiệp.

Bài viết cùng chủ đề