Tăng vốn điều lệ từ lợi nhuận sau thuế có phải nộp thuế TNCN?

Lợi nhuận chưa phân phối chuyển sang vốn điều lệ có phải nộp thuế TNCN không?

Trong quá trình hoạt động, doanh nghiệp sau khi hoàn thành nghĩa vụ tài chính sẽ còn lại một phần lợi nhuận sau thuế. Khoản lợi nhuận này có thể được phân phối cho các thành viên góp vốn hoặc giữ lại để tái đầu tư. Một trong những hình thức phổ biến hiện nay là kết chuyển lợi nhuận sau thuế chưa phân phối sang vốn góp của chủ sở hữu, làm tăng vốn điều lệ công ty. Vậy trong trường hợp này, các thành viên góp vốn có phải nộp thuế thu nhập cá nhân (TNCN) không?

Câu hỏi này nhận được rất nhiều sự quan tâm từ các doanh nghiệp, đặc biệt là các công ty trách nhiệm hữu hạn (TNHH) hai thành viên trở lên. Để làm rõ, chúng ta sẽ cùng phân tích dưới góc nhìn pháp lý với các căn cứ quy định cụ thể.

1. Lợi nhuận chưa phân phối chuyển sang vốn điều lệ là gì?

Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối là phần lợi nhuận còn lại của doanh nghiệp sau khi:

+ Đã bù trừ lỗ lũy kế (nếu có).

+ Đã trích lập đầy đủ các quỹ theo quy định (quỹ dự phòng tài chính, quỹ đầu tư phát triển, quỹ khen thưởng, phúc lợi…).

Thông thường, doanh nghiệp có thể lựa chọn sử dụng phần lợi nhuận sau thuế chưa phân phối theo một số hướng như:

+ Giữ lại để tiếp tục đầu tư sản xuất kinh doanh.

+ Phân chia cho các thành viên góp vốn.

+ Chuyển thành vốn góp của các thành viên góp vốn, tức là tăng vốn điều lệ công ty thông qua hình thức góp vốn từ lợi nhuận sau thuế.

Hình thức kết chuyển này mang tính chất làm tăng phần vốn sở hữu của từng thành viên theo tỷ lệ vốn góp ban đầu và là một phương án huy động nội lực tài chính hiệu quả.

2. Lợi nhuận chuyển sang vốn góp có phải là thu nhập chịu thuế TNCN?

Để xác định việc kết chuyển lợi nhuận sau thuế chưa phân phối sang vốn điều lệ có phải chịu thuế thu nhập cá nhân không, cần căn cứ vào các quy định tại Thông tư 111/2013/TT-BTC do Bộ Tài chính ban hành.

Căn cứ pháp lý:

Tại Điểm g, Khoản 3, Điều 2 Thông tư 111/2013/TT-BTC, quy định cụ thể:

“g) Thu nhập từ cổ tức trả bằng cổ phiếu, thu nhập từ lợi tức ghi tăng vốn.”

Theo quy định này, thu nhập từ việc ghi tăng vốn góp – bao gồm cả việc sử dụng lợi nhuận sau thuế chưa phân phối để tăng vốn điều lệ – được xác định là thu nhập từ đầu tư vốn, và về nguyên tắc, phải chịu thuế TNCN.

Tuy nhiên, để hiểu rõ thời điểm nộp thuế cũng như nghĩa vụ kê khai thuế, cần tiếp tục xem xét tại Điều 10 và Điều 26 của cùng Thông tư.

3. Khi nào phải nộp thuế TNCN đối với lợi tức ghi tăng vốn?

Tại Điểm b, Khoản 3, Điều 10 Thông tư 111/2013/TT-BTC, quy định về thời điểm xác định thu nhập tính thuế đối với lợi tức ghi tăng vốn như sau:

“b) Đối với thu nhập từ lợi tức ghi tăng vốn theo hướng dẫn tại điểm g, khoản 3, Điều 2 Thông tư này thì thời điểm xác định thu nhập từ đầu tư vốn là thời điểm cá nhân chuyển nhượng vốn, rút vốn.”

Tức là, dù thu nhập từ lợi tức ghi tăng vốn thuộc diện chịu thuế, nhưng thời điểm tính thuế không phải là khi doanh nghiệp thực hiện tăng vốn, mà là khi cá nhân thực hiện chuyển nhượng phần vốn góp hoặc rút vốn khỏi doanh nghiệp.

Điều này được nhấn mạnh rõ hơn tại Khoản 9, Điều 26 Thông tư 111/2013/TT-BTC, với nội dung như sau:

“Cá nhân nhận cổ tức bằng cổ phiếu, lợi tức ghi tăng vốn chưa phải khai và nộp thuế từ đầu tư vốn khi nhận. Khi chuyển nhượng vốn, rút vốn, giải thể doanh nghiệp cá nhân khai và nộp thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ chuyển nhượng vốn và thu nhập từ đầu tư vốn.”

4. Kết luận

Từ các căn cứ pháp lý trên, có thể rút ra kết luận như sau:

+ Khi công ty TNHH hai thành viên trở lên sử dụng lợi nhuận sau thuế chưa phân phối để tăng vốn điều lệ bằng cách ghi tăng phần vốn góp của các cá nhân thành viên góp vốn:

– Đây được xác định là thu nhập từ đầu tư vốn theo quy định tại Thông tư 111/2013/TT-BTC.

– Tuy nhiên, tại thời điểm ghi tăng vốn, không phát sinh nghĩa vụ kê khai, nộp thuế TNCN.

+ Nghĩa vụ nộp thuế chỉ phát sinh khi các cá nhân chuyển nhượng phần vốn đã tăng hoặc rút vốn khỏi công ty. Tức là thu nhập chịu thuế được xác định khi thu nhập đó thực sự được chuyển đổi thành tiền hoặc giá trị cụ thể được cá nhân hưởng lợi.

Do đó, trong thực tế, việc ghi tăng vốn điều lệ từ lợi nhuận sau thuế chưa phân phối không làm phát sinh ngay thuế TNCN. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần lưu giữ đầy đủ hồ sơ chứng minh nguồn vốn hình thành và thông báo rõ cho các cá nhân để thực hiện nghĩa vụ thuế đúng thời điểm phát sinh.

5. Một số lưu ý thực tiễn cho doanh nghiệp và cá nhân góp vốn

Đối với doanh nghiệp:

+ Cần có nghị quyết hoặc biên bản họp Hội đồng thành viên (đối với công ty TNHH) thông qua việc sử dụng lợi nhuận sau thuế chưa phân phối để tăng vốn điều lệ.

+ Hồ sơ cần minh bạch, rõ ràng về nguồn vốn, tỷ lệ phân bổ cho từng cá nhân góp vốn.

+ Không thực hiện việc chi trả lợi nhuận dưới danh nghĩa khác để tránh rủi ro về thuế.

Đối với cá nhân góp vốn:

+ Cần theo dõi chặt chẽ sự biến động phần vốn góp của mình tại doanh nghiệp.

+ Lưu ý thời điểm rút vốn hoặc chuyển nhượng vốn sẽ là lúc phát sinh nghĩa vụ kê khai và nộp thuế TNCN đối với phần lợi tức ghi tăng vốn trước đó.

+ Cần phối hợp với doanh nghiệp và cơ quan thuế để xác định chính xác giá trị vốn góp, chi phí đầu tư ban đầu nhằm tính đúng số thuế phải nộp (nếu có) tại thời điểm chuyển nhượng.

Tổng kết

Việc sử dụng lợi nhuận sau thuế chưa phân phối để tăng vốn điều lệ là phương án quản trị tài chính được nhiều doanh nghiệp lựa chọn, không chỉ giúp doanh nghiệp tăng tiềm lực tài chính mà còn giữ lại dòng tiền nội bộ.

Tuy nhiên, với góc độ thuế TNCN, cần lưu ý:

+ Đây là thu nhập chịu thuế TNCN, thuộc loại thu nhập từ đầu tư vốn.

+ Tuy nhiên, chưa phải kê khai và nộp thuế tại thời điểm ghi tăng vốn.

+ Thuế TNCN sẽ được xác định và nộp khi cá nhân thực hiện chuyển nhượng phần vốn đã tăng hoặc rút vốn ra khỏi doanh nghiệp.

Hiểu đúng quy định sẽ giúp doanh nghiệp và cá nhân góp vốn chủ động hơn trong việc quản lý thu nhập, tuân thủ pháp luật thuế và hạn chế rủi ro về nghĩa vụ tài chính trong tương lai.

Tìm hiểu thêm về lợi nhuận sau thuế có phải nộp thuế TNCN: Chia lợi nhuận sau thuế có phải nộp thuế TNCN?

Bài viết cùng chủ đề